Dış Ticaret Müsteşarlığının İhracat Stretejisi - Koniks.com

Türkiye’nin uluslararası ticaretten daha büyük bir pay almasını sağlamak için nasıl bir strateji belirlenmesi gerekir” sorusuna cevap bulmak amacıyla Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından yapılan çalışmada, 2000’li yıllarda, Türkiye’nin, giderek daha büyük bir hızla küreselleşen dünyadaki konumu belirlenmeye çalışılarak, ihracata ilişkin hedefler ortaya konulmuş ve bu hedeflere ulaşabilmek amacıyla Türkiye’nin rekabet gücünü artıracak politikaların üretilmesine ve önerilmesine çalışılmıştır. Bu çalışmadan beklenen nihaî hedef, tüm tarafların katkısı ile ortaya konulan politika önerilerinin hayata geçirilmesi ve ihracat olgusunda doğrudan veya dolaylı olarak görev alan toplumun her kesiminden kişi, kurum ve kuruluşlara sorumluluklarını hissettirerek, diğer ekonomik politikalarla uyum içerisinde uygulanmasının sağlanmasına rehberlik etmek olarak ifade edilmiştir. Çalışmanın bu bölümünde yayınlanan raporun içeriği ve sonuçları ile ilgili kısa bilgiler verilecektir.

2000’li yıllar Türkiye ihracatına ilişkin bir vizyon ortaya koyabilmek ve yeni bir ihracat stratejisi oluşturmak için, Türkiye Cumhuriyeti kurulduğundan beri izlenen dış ticaret ve ihracat stratejisinin bilinmesinin gerekli olduğu düşüncesinden hareketle, bu çalışmanın I. bölümünde Türkiye ihracatının uzun dönem itibariyle gelişimi ve mevcut yapısı ortaya konulmaya çalışılmış, bunun yanı sıra, ihracat bir “Kuvvet Analizi” çerçevesinde irdelenerek, ihracatımızın güçlü ve zayıf yönleri ortaya konulmuş ve ihracatın önündeki fırsat ve tehditler belirlenmiştir. (Tablo-24) II. Bölümde, dünyadaki ekonomik ve ticarî gelişmeler dikkate alınarak, uzun vadeli bölgesel ve sektörel hedefler belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca, strateji hedeflerine ulaşmadaki koşullar, öncelikleri itibariyle ele alınmış ve “bu hedeflere ulaşabilmek için neler yapılmalıdır” sorusuna cevap aranmıştır. Bu bölümün sonuç aşamasında ise, 2005 yılına ilişkin projeksiyonlar yapılarak, ülkemiz ihracatının artması için gerekli temel koşulların bir kere daha hatırlatılması gereği duyulmuştur.

Çalışmada ihracatımızın bugün karşı karşıya bulunduğu yapısal sorunlar üç ana başlık altında toplanmıştır: Sektörel Bağımlılık, Bölgesel Bağımlılık, İstikrarlı İhracat Artışının Sağlanamaması.

1980 sonrası dönemde, kaynak yoğun ve emek yoğun mal ihracatının artması şeklinde yaşanan gelişmeler sonrası, ihracatın bir kaç sektöre bağımlı hale geldiği ifade edilmektedir.

1996 yılı Türkiye ihracatının bölgesel dağılımı ile dünya ithalatının bölgesel dağılımı karşılaştırıldığında, dünya ithalatında, Kuzey ve Latin Amerika ile Asya bölgelerinin payı giderek artarken, Türkiye'nin söz konusu bölgelere yönelik ihracatının yeterli düzeyde gelişme göstermediği müşahede edilmektedir. Diğer taraftan, Türkiye'nin eski Doğu Bloğu, Ortadoğu ve Afrika ülkelerine yönelik ihracat eğiliminin dünya ortalamasının üzerinde olduğu, bu durumun, Türkiye'nin yakın çevresinde yer alan ülkelerle ticari ilişki yoğunluğunun daha fazla olduğu söylenmektedir.

Yıllar itibariyle ihracatın gelişimine bakıldığında, gerek dış pazar koşullarının gerek izlenen ekonomi politikalarının etkisi sonucunda istikrarlı bir ihracat artışının sağlanamadığı ifade edilmektedir.

Çalışmada, ülke ihracatı açısından kuvvet analizi, ülkenin, ihracat gücünü etkileyen güçlü ve zayıf yönleri belirlenmiş ve uluslararası piyasadaki mevcut olan ve daha sonradan ortaya çıkması muhtemel yeni fırsat ve risklerin değerlendirilmesi ve uzun vadeli bir tedbirler ortaya konulmuştur. Çalışmada bu tehdit ve fırsatların değerlendirilmesi sonucu, ulusal ihracat stratejisinin temel hedefi, “dünya ekonomisinin sunduğu fırsatlardan yararlanma imkanlarını ararken, dünya ekonomisinin getirdiği tehditleri bertaraf edecek politikaların uygulanması ve uluslararası ticaretten daha fazla pay alınmasının sağlanması” olarak belirtilmektedir. Bu bağlamda, “Ulusal İhracat Stratejisi”nin temel unsurları;Katma değeri yüksek, bilgi yoğun ürünleri ihraç etmek, Sürdürülebilir ihracat artışını sağlamak, Alım gücü yüksek, genç nüfuslu, dinamik pazarlara yönelmek, Nihai tüketiciye ulaşmak, İhracatı, organize olmuş kuruluşlar (Çok Ortaklı Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, Dış Ticaret Sermaye Şirketleri gibi) vasıtasıyla gerçekleştirmek olarak belirtilmiştir.