Kaygılar Ve. . . . . . . - Koniks.com

İnternette yaşanan mevcut kaygıları muhtelif gruplar açısından şu şekilde sıralayabiliriz (Bogonikolos):

Kamu otoriteleri ile ilgili artan kaygılar: Hassas enformasyon ve devlet sırları; tele bankacılık; vergi kayıtları; kritik altyapı sistemlerinin işlenmesinde kullanılan veriler; elektronik mail ile alınan kamu sözleşmeleri

İşletmelerle İlgili kaygılar: Sözleşmeler; fatura ve diğer düzenlemeler; gizli işlemlerde kullanılan lisans ve uluslar arası haklar; siparişlerin kredi kartı ile ödenmesi; online alınan ödemeler

Tüketiciler ve bireylerle ilgili kaygılar: Kredi kartıyla yapılan ödemeler; online ödemeler; sözleşme ve antlaşmalar; tele bankacılık gibi elektronik finansal işlemler.

Bu kaygılar içinde belki önemli olanı tüketiciler ya da sıradan insanların yaşadıklarıdır. Çünkü gerek resmi örgütler, ellerindeki nitelikli personel sayesinde daha sağlam güvenlik duvarları oluşturabilirler; fakat sıradan insanlar için güvenlik önlemlerinin aynı düzeyde kullanımı mümkün gözükmemektedir. Üstelik onların çok büyük bir bölümü, kendilerinin gizlilik haklarının ihlal edildiğinin tümüyle farkında değillerdir. Bugüne kadar interneti en çekici hale getiren unsurlardan birisi, onun anonim karakteriydi. Ancak, İntel’in Ocak 1999 ilân ettiği, kişisel bilgisayarların düzenli bir biçimde tanımlayacak microçip üretim projesi, internetin anonimlik karakterinin yok olması ve gizliliğin daha çok ihlâli olacaktır. Bu da elektronik gözetimde yeni bir dönem anlamına gelecektir (Bogonikolos). Artık kişisel özellikleriniz, alışkanlıklarınız internet üzerinde daha kolay izlenebilir hale gelecektir (Tesoro).
Günümüzde medyada sık sık şu tarz “dijital konfor” yorumlarına tanık olunmaktadır. Önümüzdeki dönemde konuşan bir buzdolabı, ev sahibi tıraş olurken günlük haberleri size veren bir ayna.... ayrıca otomasyon sayesinde örneğin kahveniz siz kalktığınızda hazır olacak, pizza ya da lazanyanız, sofraya oturacağınız zaman kıvamında pişmiş olarak önünüze gelecek ve tüm ev cihazlarınız internet ağına bağlı olacak. Dolayısıyla siz evde olmasanız bile bunları uzaktan kumanda edebileceksiniz.
Bu önümüzdeki 10 yıl içinde çizilen senaryo gerçekleşirse, artık sıradan insanların neler yediğini, neler okuduğunu, hangi kahveyi içtiğini, neler satın aldığı, hattâ biraz ileri gidersek sevgileriyle neler konuştuğunu, hangi sağlık sorunlarına ya da hobilere sahip olduğu gibi özel yaşamın en ince ayrıntılarına –mevcut güvenlik duvarını aşabilenler- ulaşabileceklerdir.
Bugün enformasyon teknolojilerini yoğun bir biçimde kullanan dijital vatandaşlar, diğerlerinden daha fazla gözetim altındadırlar. Örneğin kredi kartları ile yapılan alışverişler, internet üzerinden gerçekleşen ticari işlemler, internette ziyaret edilen web siteleri, muhtelif mağaza ve caddelerdeki güvenlik kameraları, sıradan insanları sürekli gözetim altında tutmakta ve bir yerlerde sürekli kayıtlar yapılmaktadır.
Üstelik bu gözetim Foucault’nun panopticon metaforunda olduğu gibi, izleyenlerden habersiz bir biçimde gerçekleştirilmektedir.
Türkiye 1982 Anayasası’nın “Özel Hayatın Gizliliği ve Korunmasına ilişkin 20. maddesi herkesin “özel hayatına ve aile haklarına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahip olduğu”nu ve “özel hayatın... gizliliğine dokunulmayacağını” belirtmektedir.
Ancak bütün bu anayasal düzenlemeye rağmen, bu kuralın tam uygulanabildiği konusunda kuşkular vardır. Özellikle medyaya da yansıyan bazı resmi görevlilerin ve şebekelerin izinsiz telefon dinlemesi türü olayları dikkate alındığında benzer gizlilik sorunlarının internet kullanımının yaygınlaşmasına paralel olarak çok daha artma riskini içinde barındırmaktadır.
Türkiye açısından gözetim ya da gizlilik konusu üzerinde yeterince durulduğunu söyleyebilmemiz güç. Burada internet teknolojisini daha sınırlı düzeyde kullanıyor olmamız yanında, bireysellik konusunda bize özgü kültürel karakteristiğimizin de belli düzeyde rolü olabilir.
Bunun yanında bazı insan hakları grupları, yeterli koruma açığı olan gelişmekte olan ülkelere ihraç edilen teknolojilerle ilgili olarak, endişelerini ifade etmektedirler (Simon Davis). Bu belli bir düzeye kadar bizim için de geçerli olabilir.
Özetle belirtmek gerekirse, internet çağında gizlilik, en önemli sorunların başında gelmektedir. Kamusal ve özel alan ayırımı daha çok güçleşmiş ve özel alanın sürekli daralması ile karşı karşıya kalınmıştır.
İçinde yaşadığımız çağda sıradan vatandaşlar Orwell’ın Büyük Biraderler, Foucault’nun panopticon metaforunda olduğu gibi daha çok gözetim altında olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. Ancak Orwell’ın Stalin yönetiminden mülhem çizdiği türden bir yönetimin gerçekleşmeyeceği ortaya çıkmıştır. İnsanlar üzerinde artık eskisi kadar fiziki güç kullanma ihtiyacı da kalmamıştır. Yeni teknolojiler yaygınlaştıkça bu yoldaki ihtiyaç azalma trendine girmiştir. Sürekli gözetim altında olduğunu düşünen insanlar, çok daha “uysal” yaratıklara dönüşmektedir.
Bu sebeple internet çağının toplumu ne tek başına daha çok demokrasinin, bireyselliğin ve daha çok özgürlüğün toplumu olarak tanımlamak, ne de gizliliğin tümüyle yok olduğu Orwellvari bir toplum olarak nitelendirmek mümkündür. Muhtemelen önümüzdeki dönemde, özgürlük ve gözetim arasındaki çelişki, diyalektik bir süreçte karşılıklı olarak birbirlerini besleyerek yeni sentezler oluşacaktır.



__________________