İnşaat Sektörü Hareketleniyor - Koniks.com

Türkiye’nin 3’üncü büyük sektörü konumunda bulunan inşaat, yüksek girdi maliyetleri ve özellikle konut cephesinde arz fazlası yaşanması nedeniyle küresel krizden en fazla etkilenen sektörlerden biri oldu… Planlarda ertelemeler yaşanırken, mevcut projelerdeki talep sorunu, zor günlerin habercisi oldu. Ancak yılın son dönemine doğru ilerlerken, kriz psikolojisinin dağılmaya başlaması, KDV indirimleri gibi olumlu rüzgarlar, talepteki canlanmanın habercisi… Zira Türkiye, mevcut yapıların büyük bir bölümünün yenilenme gerektirmesi, genç nüfus ve yeni konut, işyeri vb. ihtiyaçlar nedeniyle pazarın henüz doymadığı bir ülke… Gayrimenkul, Türkiye’de birçok insan için hala cazip bir yatırım alanı… Bununla birlikte, Türk müteahhitlerin yurtdışı açılımları ve özellikle yakın pazarlarda gerçekleştirdikleri projeler, orta ve uzun vadede, sektörün parlamaya devam edeceğinin garantisi olarak görülüyor. Sektör temsilcileri, hissedilir canlanmanın ve büyümenin 2010 itibariyle başlayacağı düşüncesinde...

Bu dönemde ise krizin etkilerini sarsıntısız geçirmeye çalışan inşaat şirketleri, bir yandan stoklarını, cazip ödeme koşulları ile satışa sunarken, diğer taraftan yeni projelerini de görücüye çıkarıyor. Ekonomik ve alımı kolay projelerin sayısı artıyor. Küçük metrekareli ve uygun ödeme seçenekli projeler, krize rağmen ilgi görüyor. Konut üreticileri krizin olumsuz etkilerinin 2009 sonundan itibaren pozitife döneceği öngörüsüyle, ertelenen talebi karşılamak amacıyla 2010 ve 2011 teslim tarihli projelere başlıyor.

Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya, krizde sektörün güçlü oyuncularının projelere devam ettiğini belirterek, ekonomik seçeneklerle sektöre ivme kazandırmaya devam edeceklerini söylüyor. Kriz sonrasında sektörün talebe cevap verecek konut stoğuna sahip olması gerektiğine dikkat çeken Ağaoğlu Şirketler Topluluğu Genel Müdürü Hasan Rahvalı da; “Finansal gücü olan şirketler, konut üretimine devam etmeli. İnşaat maliyetleri düştüğü için konut üretimi için uygun bir zaman” değerlendirmesinde bulunuyor.

Krizin en derin yaşandığı dönemde, yatırımlarına ara vermeyen Fi-Yapı da İstanbul’un dışında İzmir, Ankara, Adapazarı, Bursa, Kayseri’de arsa alımlarına başladı. Fi-Yapı’nın kurucusu Fikret İnan, konut talebinde krize göre canlılık yaratmayı başardıklarını söylüyor: “Geçmiş krizlerden ders aldık. Bu tür daralma dönemlerinde en önemli unsur arsayı ucuza mal edebilmek, yani bir anlamda kat karşılığı maliyeti düşürebilmek. Böylece lüks ve kaliteli konutlar da ucuza mal edebilir. Bu açılım sayesinde, kısa sürede yüzlerce daire satışı gerçekleştirdik. Ucuz fiyat politikamızı devam ettireceğiz. Bu dönemi kan kaybetmeden geçirmeyi amaçlıyoruz. Sektörün böyle açılımlara ihtiyacı var.”

Önümüzdeki dönemde konut piyasasının ekonominin genel seyrinde etkili olacağını ifade eden RE/MAX İş Geliştirme Lideri Ebru Karahan, kriz dönemlerinde yatırımcıların pazarda söz sahibi olduğunu, ancak krizin sona ermesi ile birilikte, ihtiyaç sahiplerinin talebinin canlanacağını dile getiriyor: “Fizibilitesi gerçekçi olarak hazırlanmış projelerin satışı hız kazanabilir. Türkiye’de halen talepte fazlalık söz konusu… Ancak inşaat şirketlerinin alıcı ihtiyaçlarını çok iyi analiz etmesi ve ihtiyaca cevap veren çözümler üretmesi gerekiyor. Müteahhit şirketlerinin, özelikle orta-alt gelir grubuna yönelik projelere yönelmeleri halinde, önümüzdeki 2 yıllık süreçte satışların da hız kazanacağını söyleyebiliriz. Bu noktada, talepte de süreklilik bekliyoruz. Bu açıdan bakıldığında, ilerleyen dönemde gayrimenkul sektöründe ibrenin yukarı yönde olması bekleniyor.”

Krizden çıkışta inşaatın önemli bir misyon üstelenebileceğini ifade eden İnşaat Malzemeleri Sanayicileri Derneği (İMSAD) Başkanı Orhan Turan, ise şu değerlendirmeyi yapıyor: “İnşaat Türkiye için stratejik bir sektör. Bugün müteahhitlikte dünyada 3’üncü sıradayız. Çevremizde rakip yok! İnşaat sektörünün gücünü göstermesi gerekiyor. Krizden güçlü bir sektör olarak çıkabiliriz. Ancak, bunun için önce gücümüzün farkına varmalı, bir çatı altında sorunları çözüme kavuşturmalıyız. Geçen yılı yüzde 7,7 küçülmeyle kapatan sektörde büyüme hedeflerimiz 2010'a kaldı. Bu yılı küçülmeyle geçireceğiz, son çeyrekten itibaren yavaş yavaş kıpırdama olacağını ve 2010'a artıya geçeceğimizi düşünüyorum. Bu hedefin gerçekleşebilmesi için kamu yatırımlarının ertelenmemesi gerekli… Ekonomiyi canlandırmak, büyütmek istiyorsanız, inşaat sektörünü hareketlendirmeniz gerekiyor. Tüm dünyada ülkeler stratejilerini ve stratejik sektörlerini belirliyorlar. İnşaat sektörü Türkiye'nin stratejik sektörüdür. Bunun önünü açmamız gerekiyor.”

Yeni Pazarlarda Yatırım Fırsatları
2005-2007 arasında altın çağını yaşayan inşaat, uzmanlığı ile dünyadaki önemli projelere de hayat veriyor. Özelikle müteahhitlik hizmetlerinde bilgi birikimi ile dünyada da kendine yer edinen Türk inşaatçıları, kriz döneminde yurtdışında yeni pazarlara yöneliyor. Bu durum ve güven altyapısı, yatırım yapmayı düşünen ülke temsilcilerinin tercihlerinde de önemli bir rol oynadı. Rusya, Dubai ve Romanya’da önemli işlere imza atan Türk müteahhitlerin hedefinde Afrika, Arap Yarımadası, Hindistan, Uzakdoğu ve Güney Amerika yer alıyor. Önümüzdeki dönemde Kosova başta olmak üzere, Suudi Arabistan, Ukrayna, Maldivler gibi ülkeler inşaat yatırımları açısından fırsatlar sunuyor.

Rakamlar da bunu doğruluyor. Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), tarafından hazırlanan rapora göre, önümüzdeki 5-7 yıllık dönemde, Libya’da 160 milyar dolar, Suudi Arabistan ve Hindistan’da 500 milyar dolarlık altyapı yatırımı öngörülüyor. Türkiye’de 200.000’in üzerinde müteahhit olduğunu ve bu sayının AB ülkelerinin tamamındaki sayının da üzerinde olduğunu belirten TMB Başkanı Erdal Eren, krizin etkilerinin atlatılmasının ardından, sektörün eski günlerine dönmesinin zaman alacağını bu nedenle yurtdışı iş hacminin artması gerektiğini belirtiyor: “Dünyada kendi ülkeleri dışında iş yapan en büyük 225 şirket arasında, geçtiğimiz yıl 23 Türk şirket yer aldı. Türk müteahhitlerin, bugüne kadar yurtdışında yaptıkları işlerin toplam hacmi 130 milyar doları aştı. Yeni pazarlara yönelerek bu rakamı daha da yukarılara taşıyabiliriz.”

Kosova Yeniden Yapılanıyor
Geçen yıl bağımsızlığını ilan eden Kosova, hem konut hem de altyapı konusunda yeniden yapılanmaya gidiyor. Ülkenin başkenti Priştina, savaş nedeniyle aldığı göç sonucu tam bir nüfus patlaması yaşıyor. Mevcut yapıların ihtiyacı karşılamadığına dikkat çeken yetkililer, bu nedenle acil olarak, çok sayıda konut inşasının başlayacağını belirtiyor. 600.000 kişinin yaşadığı tahmin edilen kentte, konut sıkıntısı nedeniyle 2-3 ailenin bir arada yaşadığı görülüyor.

Her yıl AB’den 2,5 milyar euro hibe alan ülkenin, kısa sürede atılım yapması bekleniyor. Bölgede incelemelerde bulunan çok sayıda Türk işadamı, “Yatırımın tam zamanı. 5 yıl sonra bambaşka bir Kosova olacak. Elimizi çabuk tutmazsak sonraki yıllarda buraya girmekte zorlanırız” görüşünde birleşiyor.

Yap-işlet-devret yöntemi ile yapılacak olan Priştina Havaalanı da Türk yatırımcılar için başka bir fırsat… Yaklaşık 100 milyon euro tutarındaki havaalanı yatırımı için Türk şirketleri girişimde bulunmaya hazırlanıyor. Havaalanı inşaatında başarılı yatırımlara imza atmış olmaları, Türk inşaat şirketlerinin şanslarını artırıyor. Ayrıca Kosova, 1,17 milyar euro tutarında otoyol yatırımı planlıyor. Üsküp ile Arnavutluk’un başkenti Tiran’ı birbirine bağlayacak olan yatırımdan, Türk şirketlerinin önemli ölçüde pay alabileceği ifade ediliyor.

Suudi Arabistan ve Maldivler Yatırıma Çağırıyor
Öte yandan, ekonomik krize rağmen, petrol zengini körfez ülkeleri inşaat yatırımlarına ara vermiyor. Bunlar arasında en büyük ekonomiye sahip olan Suudi Arabistan’da artan talep nedeniyle önümüzdeki 5 yılda 1 milyon yeni konuta ihtiyaç duyulacağı belirtiliyor. Son yıllarda iki ülke arasında hızla gelişen ilişkiler, ülkeden iş alan Türk şirketlerinin sayısını da arttırdı. Özellikle inşaat alanında alınan ihaleler, birçok Türk inşaat şirketinin bu pazara yönelmesine neden oldu. Suudi Krallığı’nın büyük bir atılım yaptığına dikkat çeken Suud-Türk İş Konseyi Başkanı Hasan Ahmed El-Süleyman, emlak sektörü ile ilgili hazırlanan yasanın yıl sonuna kadar çıkacağını belirterek, Türk yatırımcılar için önemli iş fırsatları olduğunu dile getiriyor. Konut edinme oranının çok düşük olduğu Suudi Arabistan’da, yıllık talep 200.000’i bulurken, halen 500.000 konut açığı bulunuyor.

İnşaat malzemesi talebi açısından büyük bir potansiyel taşıyan bir diğer İslam ülkesi ise Maldiv Cumhuriyeti… İrili ufaklı 1.200 adadan oluşan ülke, ihtiyaçlarının yüzde 98’ini ithal ediyor. İnşaat alanında Türk işadamlarına yatırım çağrısı yapan Maldivler Ticaret Bakanı Mohamed Rasheed, küçük bir ülke olmalarına rağmen, ticaret hacimlerinin büyük olduğunu belirterek, bölgenin inşaat alanında sürekli bir gelişim içerisinde olduğunu vurguluyor. Rasheed, Türkiye’nin bu alanda çok iyi durumda olduğunu ve bilgi birikimlerini Maldivler’de de değerlendirebileceklerini, her türlü desteğe hazır olduklarını da söylüyor. Ülke, inşaat malzemelerinin 5 milyon dolardan fazlasını ithal ederken, devletin bu alandaki yatırımları 200 milyon doların üzerinde.

Kaynak: KobiFinans