Çin Ve Hindistan İlişkilerinin Derinliğini Anlamak - Koniks.com

Çin ve Hindistan arasındaki gerginlikler gerçektir ancak ­bunlar sonuçta saçma hale gelecektir. Buna inanmak ­için iyi nedenler söz konusu: Biri tarihsel, biri ekonomik ve biri de stratejik.

Birincisi, Çin ve Hindistan’ın sınırları modern zamanlarda çizilmiştir, ancak 1962’deki çelişkiyi getiren 2000 yıl boyunca bu iki ülke güçlü ekonomik, dinsel ve kültürel bağlara sahipti. İ.Ö. ikinci yüzyıldan itiba­ren İpek Yolu’nun (karadan ve denizden birbirine bağ­lı bir dizi antik ticari rotalar) güney kolu Çin ’deki Xi’an ve Hindistan’daki Pataliputra şehirlerini birbirine bağlı­yordu. Çinlilerin verdiği adıyla Çay ve At Yolu’ndaki ti­caret, Çin ve Hint uygarlıklarının gelişmesinde bariz bir faktör oluşturuyordu. Bu açıdan bakıldığında Çin-Hint sınırının yeniden açılması değil, kapanması anormal görünmektedir.

İki modern ülke, 1947’de Hindistan ve 1949’da Çin doğduğunda da fazlasıyla iyi niyet söz konusuydu. 1930’larda Hindistan’ın gelecekteki başbakanı Jawhar­lal Nehru sık sık Hindistan’ın, yabancı boyunduruğu altındaki Asyalı dostlarının mücadelesini nasıl destekle­diğini yazıyordu. Nehru, Çin’in özgürlüğünü desteklemek için yürüyüşler örgütledi, Japon mallarının boykot edilmesi eylemini gerçekleştirdi ve 1937’de Çinlilere yardım için bir sağlık misyonu yolladı. Hindistan, Bur­ma’dan sonra 1950 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’ni ta­nıyan, ikinci komünist olmayan ülkeydi. Bundan 5 yıl sonra Hindistan, Çin’in, Bandung Konferansı’na katılma­sı fikrini destekledi, bu oluşum daha sonra, ne Birleş­miş Devletleri ne de Sovyetler Birliği’ni destekleyen gelişmekte olan ülkelerin bir ittifakı olan, Bağımsızlar Hareketi’ne dönüştü. Çarpıcı gelişmelerin yaşandığı o yıllarda Hindistan’da sık duyulan sloganlardan birisi de Hindi Chini Bhai Bhai ("Hintliler ve Çinliler Kardeştir") idi. Slogan daha sonra unutuldu. Çin Devlet Başkanı Wen Jiabao, 2006’da Delhi’deki Hint Teknoloji Enstitü­sü’nü ziyaretinde bu sloganı tekrar kullandı.

İkincisi, ekonomistler bize iki komşunun diğer her­hangi iki ülkeden çok daha fazla ticaret yapma eğili­minde olduğunu söylüyor. Çin ve Hindistan arasında­ki ticareti teşvik etmek üzere oluşturulan resmi bir ko­mite, karşılıklı ticaretin 2010 itibarıyla 50 milyar dolara ulaşabileceğini öngörüyor. İki ülke arasındaki ticaretin ne kadar olması gerektiğine dair çekim (gravity) mo­delleri kullanan ekonomistlere göre, resmi rakamlar, potansiyeli eksik hesaplıyor. Bu modeller karşılıklı ti­caret potansiyelini ulusların büyüklüğünün, aralarında­ki fiziksel mesafenin ve aynı dili konuşup konuşma­dıkları, sömürge ci bir geçmişe sahip olup olmadıkları, serbest ticaret bölgesi üyesi olup olmadıkları gibi fak­törlerin bir fonksiyonu olarak hesaplamaktadır. Bugün Çin-Hint ticareti, bu modellere göre olması gerekenden yüzde 40 daha azdır. Üstelik Çin-Hint ticareti, Çin’in ABD ve Avrupa ile ticaretinden çok daha dengelidir. Bu ülkelerin büyük ticaret açıkları politik sürtüşmelere neden olmaktadır.

Üçüncüsü, birbirleriyle ilişkileri kesildikten sonra Çin ve Hindistan kendi ihtiyaçlarını karşılamaya dönük olarak evrimleşti, böylece de aralarındaki rekabet iliş­kisi azaldı. Çin’in iyi olduğu bir konuda Hindistan iyi değilken bunun tersi de doğru. Çin 1978’de kökten re­formlar başlattı ve bu tarihten itibaren tedrici olarak açıldı. Hindistan’daki reformları 1991’de ödemeler den­gesinde yaşanan bir kriz zorladı ancak politik faktörler nedeniyle liberalleşme süreci yavaşladı ve dağıldı. Çin, girişimciliği yol açmak için yukarıdan aşağıya bir yetki tarzı kullanıyor. Aslında birçok durumda girişimci, hü­kümetin kendisi. Hindistan ise özel sektörün öncülü­ğünü yaptığı bir girişimcilik süreci yaşıyor ve hükümet bu süreçte yetersiz kalıyor. Çin, sabit yatırımları kon­trol altında tutmaya çalışırken, Hindistan sermaye kıt­lığı sorunu yaşıyor. Çin iktidar yapısına zarar verme­yen yabancı yatırımcıları memnuniyetle karşılıyor. Hindistan yabancılara sıcak bakmıyor ve yerli serma­yeyi şımartıyor. Çin’de sermaye piyasası neredeyse hiç yok, Hindistan’ın sermaye piyasası ise yeni ortaya çıkan pazarlar arasında en iyilerden Yin ve yang eş­lemesine Çin ve Hindistan kadar uygun düşen başka iki ülke yoktur.

Sonuç olarak; Çin ve Hindistan’da filizlenen şirket türleri birbirinden çok farklı. HBS’li meslektaşım Krishna Palepu’yla birlikte eski bir HBR makalesinde ("Yeni Ortaya Çıkan Devler: Gelişmekte Olan Ülkeler­de Dünya Klasında Şirketler İnşa Etmek", Ekim 2006) ele aldığımız gibi, şirketler genellikle kendi ülkelerin­deki kurumsal yapının yansımalarını temsil etmekte­dir. Entelektüel mülkiyet haklarının yeni korunmaya başladığı ve ifade özgürlüğünün bazı şekillerinin hala sınırlı olduğu Çin’de, yatırımcılar yaratıcılık yeteneklerini fazla zorlamıyor. Bunun yerine, üstün altyapıdan faydalanan imalat tesisleri kurmak onlara daha anlam­lı geliyor. Hindistan’da ise ulaşım ağına ve istikrarlı enerjiye ihtiyaç duyan şirketler güçlük yaşıyor. Bunun tersine, teknik olarak iyi eğitimli, İngilizce konuşan üniversite mezunlarını eğiten ve istihdam eden şirket­ler öne çıkıyor. Hem Çin hem Hindistan bir girişimci­lik patlaması yaşıyor. Ama bunu dünyanın sandığın­dan çok daha ileri bir düzeyde, şirketlerini birbirlerini tamamlayıcı olarak geliştirmek suretiyle yapıyorlar.