“Yap-satçı” ve “Laz müteahhit” kavramlarını tarihe gömdüler. Milyar dolarlık iş ve alışveriş merkezleri kuruyorlar. İşte o isimler...ÇOK değil 2000'li yıllara kadar Türkiye'de müteahhitlik deyince akla otoyol, köprü, baraj inşaatları gelirdi. Son yıllarda ise konut müteahhitleri ön plana çıkmaya başladı. Gayrimenkul sektörünün patlama yaptığı son 5 yılda inşaat şirketleri adeta birer dev holding haline geldi.
Müteahhitler, 2000 yılından önce genelde 100-150 konutluk projeler yapıyordu. Özellikle 2001 krize sonrası, 2002'den sonra 3 bin konutluk dev projelerle bile karşılaşmaya başladık. Bir dönemin “Laz müteahhitleri” ve “yap-satçı”larının yanı sıra bu alana yeni giren müteahhitler de hızla büyüdüler. Öyle ki vergi şampiyonları listesinin üst sıraları inşaatçılardan geçilmez oldu. Keza ünlü Amerikan dergisi Forbes'un zenginler listesine adını yazdıranlar bile var...
HOLDİNGLERİN LOKOMOTİFİAslında Türkiye'nin en büyük grupları da inşaatla işe başladılar. Koç Holding'in kurucusu Vehbi Koç'un ilk işlerinden birinin Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) binasının çatı kiremitlerini tedarik etmek olduğunu sanırız herkes bir şekilde duymuştur. Yani Koç, inşaat malzemesiyle ticari hayatına başladı...
Yine ülkenin büyük gruplarından Doğuş, STFA ve Enka'nın büyümeleri de hep inşaat sektörüyle oldu. Müteahhitlik şirketlerimiz yurtdışında başarıdan başarıya koşup, birçok ülkede devasa projelere imza attılar. Türkiye bu şirketlerin başarılarını uzun süre konuştu, konuşmaya da devam ediyor...
Şimdilerde ise Türkiye konut müteahhitlerini konuşuyor. Emlak sektörü yıllardır Türkiye'de küçük semt projeleriyle büyüdü. Bu büyüme, 1994 ekonomik krizinden sonra talep yetersizliği nedeniyle kesintiye uğradı. Tam canlanacağı sırada 1999 depremi, arkasından da 2001 ekonomik krizi sektörün belini büktü. Yaklaşık 8 yıllık durgunluğun ve talep ertelemesinin ardından bir patlama olacağı bekleniyordu. Ancak son 5 yıldaki patlamanın boyutunu doğrusu kimse tahmin edememişti.
TOKİ'DEN 300 BİN KONUT2002 yılı seçimlerinden tek parti iktidarının çıkması da inşaat ve emlak sektörünü ateşledi. Hem özel sektör hem de kamuda birbiri ardına özel nitelikli lüks konut projeleri başladı. Birçok konut henüz proje aşamasındayken kapış kapış satıldı. Bu hareketlilik ve büyüme kamuoyunun bilmediği birçok konut şirketini büyüttü. Taşyapı, Ağaoğlu, İnanlar, Aşçıoğlu, Dumankaya, Sur Yapı, DAP Yapı, Varlıbaşlar, Artaş gibi birçok şirket ön plana çıkmaya başladı. Bir kısmı 30-40 yıllık geçmişe sahip olan bu şirketler, 2002'den sonra milyon, hatta milyar dolarlık projelere imza atmaya başladılar. İstanbul'da daha önce “dağ başı” olarak tabir edilen bölgeler bile lüks konut ve villa projeleriyle doldu. Şehir içlerinde de nitelikli lüks konutlar yapılmaya başladı.
Toplu Konut İdaresi (TOKİ) de bu dönemde sektörü ateşleyen bir rol üstlendi ve birçok projesini hasılat paylaşımı modeliyle özel sektöre açtı. Kurulduğu 1986 yılından 2003'e kadar 40 bin konut yapan TOKİ, 2003'ten sonra 300 binin üzerinde konuta imza attı. Tek başına bu rakam bile sektörün ne kadar büyüdüğünü gösteriyor.
DAVA, PROJE ERTELETTİİşte Para dergisi olarak, bu gelişmelerden yola çıkıp son dönemde öne çıkan konutun yeni imparatorlarıyla görüştük. Başarılarının perde arkasını, gelecekle ilgili beklentilerini sorduk. Ne kadarlık proje yaptıklarını, kaş kişiye istihdam yarattıklarını araştırdık.
Görüştüğümüz inşaatçıların ilk etapta rahat bir görüntü sergilemeye çalıştığı, ancak biraz konuşunca gelecek için biraz karamsar oldukları dikkatimizi çekti. Bütün inşaatçıların gözü kulağı AK Parti'nin kapatma davasındaydı. Çoğu AK Parti kapatılır da siyasi bir istikrarsızlık olursa diye endişeliydi. Her ne kadar “Biz A plus gelir grubuna konut üretiyoruz, etkilenmeyiz” deseler de bu gelişmenin satışları azalttığını gizleyemiyorlar. Hatta bir kısmı önümüzdeki dönemde başlatacağı projeleri beklemeye almış durumda...
AĞAOĞLU İNŞAATAğaoğlu İnşaat'ın temeli 1981 yılında atıldı. Babalarıyla birlikte Suadiye ve Kadıköy bölgelerinde yap-satçılık yapan Ali Ağaoğlu ve kardeşi Hüseyin Ağaoğlu, bir süre sonra ayrılıp kendi şirketlerini kurmuşlar. Ağaoğlu kardeşler ilk yıllarda tek apartmanlar ve 300 konutluk projelere imza atmış. Şirketin büyük projelere adım atması ise 1998 yılında “My” konseptiyle olmuş. Ağaoğlu İnşaat, 2002 yılından sonra daha büyük projelere imza atmaya başlamış...
Ağaoğlu İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ali Ağaoğlu, 1.4 milyar dolarlık servetiyle Forbes dergisinin dünya zenginleri listesini adını yazdırmayı başardı. My World şantiyesindeki ofisinde görüştüğümüz Ağaoğlu, “Benim için çekiç sesi müzik sesi gibidir” diyor.
Hayatının inşaatların içinde geçtiğini söyleyen Ağaoğlu, bugün şantiyelerinde 10 bin kişinin çalıştığını söylüyor. Trabzon'un Of ilçesinde doğan Ağaoğlu, “Karadeniz insanın genlerinde inşaatçılık var. Ben çekirdekten bu sektöre girdim. Ciğerini bilirim” diyor. Bugünkü başarısını geçmiş yıllarda arsaya yaptığı yatırımlara bağlayan Ağaoğlu, yeni projeleriyle ilgili de şunları söylüyor:
“My konseptli projelerimiz bizi sıçrattı. Bu projenin arazisini 1983 yılında almıştım. O dönemlerde ileriyi görerek arazi yatırımları yaptık. Konutun en büyük maliyeti arsadır. En az yüzde 50'dir. Bugüne kadar 5 milyar dolara yakın iş yaptık. Yeni projelerden sadece My World 1.2 milyar dolarlık bir proje. Bodrum Milas projesi ise 4 milyar dolar olacak. Şu anda inşaat başladı. İstanbul Seyrantepe projesinden de en az 1 milyar dolar hasılat bekliyoruz.
Bahçelievler'de bin 500 dairelik bir projemiz var. Yine Avrupa yakasında Ayazağa'da bin konutluk bir projemiz var. Anadolu yakası Ataşehir'de ikinci bir 2 bin konutluk projemiz söz konusu. Çekmeköy'de 8 arazimiz var. Burada da iki proje başlatacağız. Yeni projelerimiz yaklaşık 7 milyar dolar seviyesinde. Turizm sektörüne de 400 milyon dolarlık yatırım yapacağız.”
TAŞYAPITaşyapı, son dönemlerin tartışmasız en hızlı büyüyen inşaat şirketi. 1985 yılında Emrullah Turanlı'nın kurduğu şirket, lüks konutta uzman. Son günlerde İstanbul Mecidiyeköy'de inşa edilen “Trump Towers” projesiyle adını duyuran Turanlı, bu projeyi Doğan Holding'in sahibi Aydın Doğan'dan kat karşılığı aldı. Büyük projelere imza atan Turanlı'nın şantiyelerinde halen 5 binin üzerinde kişi çalışıyor.
Bugüne kadar 1 milyon metrekarenin üzerinde inşaat yapan Taşyapı, otopark inşaatı ve işletmesine de girdi. Emrullah Turanlı, yerüstü ve yeraltında her türlü projenin içinde olabileceklerini söylüyor. Şirket, bugüne kadar Maslak'ta Mashattan, Acıbadem'de Almondhill, Ataköy'de Novus Residence, Kiptaş Yeşil Vadi Konakları, Taksim Tarlabaşı Bulvarı altı otoparkı, Trumps Towers Mecidiyeköy gibi büyük projelere imza atıyor. Taşyapı, enerji sektörüyle de yakından ilgileniyor.
ARTAŞ İNŞAATSektörde 30 yıllık geçmişe sahip Artaş İnşaat, daha çok alışveriş merkezleriyle tanınıyor. Kayserili Süleyman Çetinsaya'nın şirketi Artaş, ilk olarak Bakırköy'deki Carousel AVM ile adını duyurdu. Birçok fabrika ve iş merkezi de inşa eden Artaş İnşaat, son dönemlerde ise Avrupa Konutları ve Avrupa Konutları TEM projesiyle gündemde. Şirketin sahibi Süleyman Çetinsaya, sektörde 30 yıldır olmalarına rağmen 2003'ten sonra nitelikli büyük konut projeleriyle sıçrama yaptıklarını vurguluyor. Çetinsaya, sadece Avrupa Konutları projesinin 850 milyon YTL büyüklükte olduğunu vurguluyor.
Artaş İnşaat, geçen ay başında İstanbul Sefaköy'de 50 milyon YTL'lik yatırımla ArmoniPark AVM'yi hizmete açtı. Çetinsaya, “Bağcılar, Bahçelievler gibi ilçelerde de benzer AVM projelerimiz var” diyor. Ancak Çetinsaya, bu projelerin geleceğini siyasi ve ekonomik istikrarın belirleyeceğini belirtmeden geçemiyor:
“AK Parti kapatma davası sonrasında ister istemez piyasada bir durgunluk başladı. Mevcut projelerimizi bitireceğiz ama diğerleri için maalesef beklemek zorundayız.”
İnşaatın istihdam için önemli olduğunu vurgulayan Çetinsaya'nın şantiyelerinde halen 3 bin kişi çalışıyor.
AŞÇIOĞLU İNŞAAT1967 yılından bu yana sektörde olan Aşçıoğlu İnşaat da 2003'ten sonra yıldızı parlayan şirketlerden. Sektörün ivme kazandığı dönemlerde atağa kalkan ilk şirketlerden biri olan Aşçıoğlu, özellikle rezidans projeleriyle ön plana çıktı. Yaşar Aşçıoğlu, bugün ikinci kuşak temsilci olarak işlerin başında.
Yaşar Aşçıoğlu, Türkiye'deki ilk rezidans projelerinden birini kendilerinin başlattığını hatırlatarak şu bilgileri veriyor: “Selenium Residence projesine 2003 yılında başlamıştık. Halen 'Selenium' adı altındaki projelerimize devam ediyoruz. Gayrettepe'de Selenium Panorama'yı, Fulya'da Selenium Twins'i, Etiler'de Selenium City'yi, Bodrum'da da Selenium Marin'i kuruyoruz. Ataköy'de ise Selenium Ataköy'ü yapacağız. Selenium serisini yurtdışına taşıma girişimlerimiz de var. Yunanistan'da arazi arıyoruz.”
Şimdiye kadar yaklaşık 1 milyar dolarlık proje gerçekleştiren Aşçıoğlu İnşaat'ın şantiyelerinde de 2 bine yakın işçi çalışıyor.
İNANLAR İNŞAATİnşaat sektöründe 40 yıllık deneyime sahip İnanlar İnşaat da son yıllarda rezidans projeleriyle dikkat çekiyor. Temeli 1965 yılında İstanbul Laleli'de atılan şirket, geçmişte iş merkezi, okul, fabrika, hastane gibi inşaatlar yapmış. Konut işine ise 1995 yılında girmiş. İnanlar İnşaat'ın sahibi Serdar İnan, “Yeni dönemde şirketler Laz müteahhitlik kavramını bırakıp vizyoner müteahhit oldu” diyor.
Kurulduğundan bu yana 200'e yakın projeye imza atan İnanlar İnşaat, şimdilerde lüks konut ve rezidans projelerine yönelmiş. Serdar İnan, yeni projelerle ilgili şu bilgiyi veriyor: “Kartal'da çarşı ve konut, Sultanbeyli'de de sağlık evi, huzurevi ve aşevinden oluşan bir vakıf projemiz var. Ömerli'de ve Zekeriyaköy'de konut, Balmumcu'da rezidans projemiz var. Fulya'daki Terrace Fulya projemizi tamamlayınca Fulya Club projemiz devreye girecek. Sultanahmet'te otel, Fatih'te iş merkezi, Merter'de ise konut projeleri planlıyoruz. Piyasanın durumuna göre bu yatırımları yapacağız. Projelerimizin değeri 1 milyar dolara yaklaşır. Şirketimiz, şantiyelerdekiler de dahil bin 200 kişiyi istihdam ediyor.”
DUMANKAYA İNŞAAT 45 yılda 7 bin konut üreten Dumankaya İnşaat'ın yıldızı da son dönemlerde parladı. 1963 yılında Halit ve İbrahim Dumankaya kardeşler tarafından kurulan şirket, bugüne kadar 416 milyon dolarlık projeye imza atmış. Bin 100 kişinin çalıştığı şirketin projelerinin bugün itibariyle değeri yaklaşık 500 milyon dolar. Rizeli olan Halit ve İbrahim Dumankaya kardeşlerin otomotiv ve inşaat alanında 7 şirketi daha var. Bu arada, Halit Dumankaya'nın geçmişte bir dönem ANAP milletvekilliği yaptığını hatırlatalım...
SUR YAPI Sur Yapı, İstanbul Anadolu yakasındaki konut projeleriyle öne çıkıyor. 1992 yılından bu yana faaliyet gösteren şirketin yönetim kurulu başkanlığını Altan Elmas yürütüyor. Sur Yapı'nın elinde önümüzdeki dönem için 2 bin konutluk proje stoğu bulunuyor. Alışveriş merkezleri de yapmaya başlayan şirket, İstanbul'da 3, İzmir'de de 1 alışveriş merkezi inşa edecek.
Altan Elmas, ellerindeki projelerin yaklaşık 150 milyon dolar tutarında olduğunu söylüyor. Elmas, “İstanbul Anadolu yakasında orta gelirlilere hitap eden bin 200 konutluk bir proje planlıyoruz. 2008'in son çeyreğinde hayata geçeceğini düşünüyoruz. Yine aynı yakada 450 konutluk bir projeye daha başlayacağız. Bu daha lüks bir proje olacak. Şu an elimizdeki projeler toplamda 2 bin konutluk potansiyele sahip” diyor.
Sur Yapı'nın 7 şantiyesinde yaklaşık 3 bin kişi çalışıyor. Elmas, Sur Yapı'nın önümüzdeki dönemlerde enerjiye de gireceğini söylüyor.
REGNUMOpet Petrol'ün ortaklarından Fikret Öztürk'ün çocuklarına ait olan Regnum Gayrimenkul üç yıl önce kuruldu. Şirketin başında Ufuk Öztürk var. Türkiye, İngiltere ve Bulgaristan'da planlama, proje ve inşaat aşamasında 20'nin üzerinde gayrimenkul yatırımı bulunan şirketin hedefleri büyük. Konuttaki rüzgarı kaçırmak istemeyen Regnum, İstanbul Caddebostan'da Sky Residence, Bodrum'da Bargylia, İstanbul Esenkent'te de Elitkent sitesini yaptı.
Ufuk Öztürk, üç yılda 2 bin 600 konuttan oluşan 321 milyon dolarlık projeye imza attıklarını vurguluyor: “Bu sektörün önemli oyuncularından biri olmak istiyoruz. Önümüzdeki üç yılda da yurtiçi ve yurtdışında toplam 3 milyar dolar değerinde projeyi hayata geçirmeyi hedefliyoruz.”
Regnum'un şantiyelerinde halen bin kişi istihdam ediliyor.
HAN YAPIHan Yapı sektörün en genç şirketlerinden biri. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Oğuz Satıcı önderliğinde ihracatçı işadamlarının kurduğu şirketin genel müdürlüğünü ihracat camiasının yakından tanıdığı Ertuğ Yaşar yapıyor.
İstanbul Beylikdüzü'nde bin 600 konutluk “İsthanbul Evleri” projesini geliştiren Han Yapı, üçüncü etap için çalışmalara başladı. Bu projenin yatırım tutarı 170 milyon dolar. Ertuğ Yaşar, Türkiye'nin farklı bölgelerinde yeni proje arayışında olduklarını söylüyor.
Han Yapı'nın şantiyelerinde halen 700 kişi çalışıyor.
RÖNESANS İNŞAAT1993 yılında 5 kişilik ekiple Rusya'nın St. Petersburg kentinde kurulan Rönesans İnşaat'ın Türkiye'deki merkezi Ankara'da bulunuyor. Türkiye'nin farklı bölgelerinde konut ve alışveriş merkezleri inşa eden Rönesans'ın başında Erman Ilıcak var. Rusya, Ukrayna ve Türkiye'de faaliyetleri olan şirket, halen fabrika ve alışveriş merkezi ağırlıklı projeler yürütüyor. Erman Ilıcak, şimdiye kadar 410 sözleşmeyle 3.3 milyar dolarlık projeye imza attıklarını vurguluyor.
Rönesans İnşaat, Türkiye'de özellikle Optimum AVM'yle adını duyurdu. Şirketin halen İstanbul, Gaziantep, Adana ve Malatya'da inşaatları var. Ilıcak, Ankara'da lüks konut inşa ettiklerini de belirterek, “Halen yurtiçi ve yurtdışındaki şantiyelerimizde 14 bin 100 kişi çalışıyor” diyor.
CANAN YAPIKonut sektörünün cazibesine kapılanlardan biri de 27 yıllık sanayici Necati Akyazıcı ve Hasan Bulut'un şirketi Canan Yapı. Şirket, İstanbul Ataşehir'deki Canan Residence projesiyle sektöre iddialı girdi. 80 milyon dolarlık proje, 260 daire ve bir alışveriş merkezinden oluşuyor.
Canan Yapı Yönetim Kurulu Başkanı Necati Akyazıcı, 2008'in her şeye rağmen daha iyi geçeceğine inanıyor. Yurtiçi ve yurtdışında yeni projeler geliştirmek istediklerini söyleyen Akyazıcı, “2007, projemizin başlangıç yılıydı. Sektör şu an biraz durgun görünse de inşaat sektörünün geleceğinden umutluyuz. Nitelikli projeler için araştırmalarımız sürüyor” diyor.
DAP YAPIDAP Yapı'nın sahibi Ziya Yılmaz, 34 yaşında. Genç yaşta iş hayatına atılan Yılmaz, AK Parti kapatma davası sonrasında belirsizlik başladığını, bu nedenle yeni projelerin biraz bekleyebileceğini söylüyor. Trabzonlu olan Ziya Yılmaz, DAP Yapı'nın projeleriyle ilgili şu bilgileri veriyor:
“Konutta 15 yıldır varız. Şu ana kadar 9 büyük proje bitirdik. En büyük projemiz Kağıthane'deki Şelale Evleri'ydi. Taşdelen'de Şelale Evleri, Çekmeköy'de ise Şelale Premium ve Kral Alışveriş Merkezi projelerimiz devam ediyor. Devam eden projelerimizin satış değeri 400 milyon YTL. Şantiyelerimizde halen binin üzerinde kişi çalışıyor.”DAP Yapı, İstanbul dışında da konut üretimi planlıyor. Şirket, özellikle nüfusu 1 milyonun üzerindeki illerle ilgileniyor. Yurtdışında da özellikle Romanya'da konut işine girmek istediklerini söyleyen Yılmaz, “Bu ülkede arazi aldık, uygun bir dönemde inşaata başlarız” diyor. Turizm sektörüne de girmeyi planlayan Yılmaz, uygun bir arazi bulursa otel inşa edecek.
KC GROUPTürkiye KC Group'u, Ankara'daki Eryaman Konutları'yla tanıdı. Şirket, Türkiye'nin en büyük toplu konut projelerinden biri olan Eryaman Konutları'nın 8, 9 ve 10'uncu etaplarını yaptı. Hızır Demir'in başında bulunduğu KC Group, şimdiye kadar 3 bin 500 konut üretti. İstanbul'a iddialı TV ve gazete reklamlarıyla duyurduğu Bahçeşehir projesiyle giren şirketin, yine İstanbul'da Sarıköy isimli bir projesi daha var.
Eroğlu'ndan milyar dolarlık projeGayrimenkulün cazibesi, farklı sektörlerden şirketlerin de bu alana yönelmesine neden oluyor. Bunlardan biri de Colin's ve Loft markalarıyla tanınan Eroğlu Şirketler Grubu... Tekstil sektöründe geçen yıl yaklaşık 500 milyon dolar ciro yapan Eroğlu, Vakko'nun İstanbul Merter'deki fabrika binasını alarak inşaat sektörüne iddialı bir giriş yaptı. İnşaattaki hareketlilikten pay almak isteyen grup, toplamda 1 milyar dolar satış değerine sahip 8 proje için yatırım yapacak.
İki yıldır inşaatın içinde olduklarını belirten Eroğlu Şirketler Grubu Başkanı Nurettin Eroğlu, projelerle ilgili şu bilgiyi veriyor: “Tekirdağ'da alışveriş merkezi, Beylikdüzü'nde alışveriş merkezi ve konut, Halkalı'da konut, Bursa'da konut ve ticaret merkezi, Ümraniye'de ofis ve konut, Sarıyer'de de konut projelerimiz var. Bunların değeri yaklaşık 1 milyar doları bulur. Konut ve inşaatta da marka olmayı hedefliyoruz. İnşaatlarımızda şu anda binin üzerinde kişi çalışıyor. Bütün grupta ise 7 bin çalışanımız var.”
Kiler'in 700 milyon dolarlık Sapphire'iPerakende sektörünün önemli aktörlerinden biri olan ve agresif büyümesiyle dikkati çeken Kiler Grubu, inşaattaki iddiasını Sapphire ile ortaya koydu. Kiler'in inşaat şirketi Biskon Yapı tarafından İstanbul 4. Levent'te inşa edilen Safir, 700 milyon dolarlık bir proje. Geçmişte kendi marketlerini inşa eden Kiler Grubu, Mecidiyeköy'deki Likör Fabrikası'nın arazisine de 295 milyon dolar teklif verdi...
Kiler Holding Başkanı Nahit Kiler, halen İstanbul'da Esenkent, Beylikdüzü, 4. Levent ve Haramidere'de inşaatların sürdüğünü söylüyor. Grubun Kartal'da da bir proje çalışması var. Nahit Kiler; Kütahya, Afyon, Zonguldak ve Alibeyköy'de de AVM kuracaklarını söylüyor.
Kiler'in turizm yatırımları da var. Grup, Afyon'a Türkiye'nin en büyük termal otelini kurmak için hazırlık yapıyor. AK Parti'ye Bitlis'ten milletvekili gönderen Kiler Grubu, enerji sektörünü de yakın takibe almış durumda.
Büyük konut ve inşaat firmalarıTaşyapı
Ağaoğlu İnşaat
KC Group
İnanlar İnşaat
Aşcıoğlu İnşaat
Torunlar İnşaat
Regnum
Biskon Yapı (Kiler)
Sur Yapı
Teknik Yapı
DAP Yapı
Kalyon İnşaat
Albayraklar
Zirve İnşaat
Paksu İnşaat
Varyap
Avrupa Konutları
Han Yapı
Dumankaya İnşaat
3E Yapı (Greenhill)
APlus Yapı
Ada Yapı
Akro Yapı
AYT Group Antalya
Canan Yapı
Cer Yapı
D Yapı
Ottoman Life
Kayı Gayrimenkul
Sembol İnşaat
Kaynak: İdriz Çokal, Para
06/05/2008 : 07:37:40 
Alıntı