Güney Afrika Cumhuriyeti Pazarı İle İlgili Bilgi - Koniks.com

Güney Afrika Cumhuriyeti Pazarı İle İlgili Bilgiler

Telekomünikasyon
Afrika kıtasındaki toplam 12 milyon telefon hattının 5,3 milyonunun GAC’nde bulunmaktadır. Ortalama olarak GAC’nde her 100 beyaza 60 hat her 100 siyaha ise 1 hat düşmektedir. Baz olarak azınlığı oluşturan beyaz nüfus, hintli ve bir ölçüde renkliler düşünüldüğünde gelişmiş, çoğunluğu oluşturan siyah nüfus ele alındığında ise gelişmekte olan ülke izlenimi veren GAC’nin aşağıda yeralan bazı göstergeleri bu ülke hakkında bazı ip uçları vermektedir.

Ulaşım
Limanlar: Richards Bay, Durban, East London, Port Elizabeth, Mossel Bay, Cape Town, Saldanha

Türkiye’den GAC’ne ulaşım 1996 yılı sonunda başlayan THY’nun İstanbul-Johannesburg direk seferleriyle sağlanmaktadır (ulaşım süresi: 9 saat 30 dakika). Ayrıca birçok uluslararası havayolu GAC’ne uçmakta olup, bu ülkeye kargo hizmetleri vermektedir. Bunlar: Air France, Alitalia, Burlington Air Express, Continental Airlines, KLM, Lufthansa, Olympic Airlines, Singapore Airlines.

GAC’nde 36 havaalanı bulunmaktadır. Bunlardan 10 tanesi uluslararası çalışmaktadır;Bloemfontein, Cape Town, Durban, Johannesburg, Port Elizabeth, Upington, Mmabatho Nelspruit, Pietersburg, Lanseria

Güney Afrika toplam 188.300 km’lik havayolu ve 16.946 km’si elektrikli olmak üzere 20.319 km’lik demiryolu ağına sahiptir. Bankacılık ve Finans Kurumları

Dünya Rekabet Edebilirlik Raporu’na göre GAC’nin finans piyasaları gelişmişlik bakımından 48 ülke arasında Avustralya ve yeni Zelanda’dan sonra 8. sırada yer almaktadır. Johannesburg Menkul Kıymetler Borsası ve BESA (BOND EXCHANGE OF SOUTH AFRICA) GAC’nin en büyük sermaye piyasalarıdır. GAC’nde toplam 40 yerel banka, 6 yabancı ortaklığı olan banka, 6 yabancı banka şubesi ve 57 yabancı bankanın temsil büroları vardır. Ancak sektör 4 büyük ticari banka grubu tarafından yönlendirilmektedir. ATM şebekesi, Internet bankacılığı gibi sistemler dahil çok gelişmiş elektronik bankacılık imkanları mevcuttur.

Vergilendirme
İş veya ticari karların vergilendirilmesi “uluslararası” değil “ülkesel esaslara dayanmatadır. Güney Afrikalıların yatırım gelirleri (faiz, hisse, kira gelirleri ve yıllık ödenekler) ise uluslararası esaslara bağlıdır.

Temelde Güney Afrika kaynaklı gelirler vergiye tabidir.

Ticari karlar yalnızca Güney Afrika’da gerçekleştirilen işlerler için vergilendirilir.

Ancak Güney Afrika’da verilen hizmetlerden sağlanan gelirler vergilendirilir.

Gelirin kaynağına bağlı birkaç özel kural daha vardır.

2001 vergi yılından itibaren ise Güney Afrika “uluslararası” vergi usulüne yönelecektir. Ancak, bazı yabancı kazanları, örneğin, Güney Afrika’nın çifte vergilendirme anlaşması imzaladığı birçok ülkede sürekli mevcudiyeti olan firmalarca elde edilen yabancı kazanç vergiden muaf olmaya devam edecektir.

Vergi Oranları
Yabancı bir şirketin yan kuruluşu, Güney Afrika kaynaklı karı üzerinden yüzde 30 oranında vergilendirilirken, yabancı bir şirketin şubesinden yüzde 35 oranında vergi alınmaktadır.

Yabancı glir (yatırım gelirleri hariç) Güney Afrika vergisine tabi değildir, fakat bu 2001’de değişecektir.

Her vergi yılında üç kere geçici vergi ödenmesi yapılmaktadır, aradaki fark ise tahakkuk edildikten sonra ödenmelidir. (Yıllık vergi iadesi belirlendikten sonra). Vergi yılı sonundan itibaren 6 ay sonra faiz işletilmektedir. (Vergi yılı sonu Şubat olanlar için 7 ay) Fazla vergi ödemeleri ise faiziyle birlikte geri ödenmektedir.

Şirketlerden (hissedarlardan değil) elde ettikleri kar payının ilan ettikleri kar payından fazla olan kısmına yüzde 12.5’I oranında İkincil Vergi 8STC) alınmaktadır. Yabancı bir şirketin şubsi bu vergiden muaftır (ancak daha önce belirtildiği gibi daha fazla kurumsal vergi ödemektedir). Bu vergi karın açıklandığı aydan bir sonraki ayın sonunda ödenmelidir. İlan edilen kar payı üzerinden elde edilen kar fazlası, yüzde 12.5’lik vergiye tabi “net miktara” ulaşmak için gelecete ilan edilecek karları denkleştirmek için de kullanılabilir. Vergiye tabi yabancı kazançlar “net miktarı” belirlemede vergiden düşülmez.

Örneğin hissedarlarına ödünç vermek gibi (pazara uygun faiz alınması durumu hariç), şirketlerin yaptığı bazı harcamalar İkincil Vergi, STC için kar payı olarak kabul edilmektedir.

Kapitalizsayon ve transfer ücetlendirilmelerini çok ince kuralları vardır. Her türlü fazla ödemenin indirimden faydalanmasına izin verilmemektedir ve İkincil Vergi’ye-STC tabi tutulmaktadır.

Aşağıda değişik düzeylerde kar pay dağılımına uygulanan fiilen birleştirilmiş bazı vergi oranı örnekleri verilmiştir (oranın hem kurumsal hem de STC’den sonra hesaplandığı kabul edilmektedir).

Kar Payları Ve Şube Karları
Hissedarlara ait kar payları vergiden muaftır. Güney Afrikalı olmayan hissdarladan stopaj vergisi alınmamaktadır.

Vergilendirilen karlar Güney Afrika’daki şube tarafından hiçbir stopaj vergisine tabi tutulmaksızın yabancı merkez ofise gönderilebilir.

Diğer Vergiler
Bir yan kuruluş ya da şube:
Personel istihdam ediyorsa, Güney Afrika Gelirler servisi’ne (sars) işveren olarak kaydolmak ve çalışanlara ödenen ücret üzerinden vergi (PAYE) kesmekle mükelleftir. Mal veya hizmet satıyorsa, yine SARS’a satıcı olarak kaydolmalı, KDV kesmeli ve ödemelidir. KDV oranı yüzde 14’tür. İhracatta, bazı gıda maddeleri ve mallarda KDV sıfırdır. Finansal hizmetler, ikametgah ve toplam taşım gibi bazı konular KDV’den muaftır. Tüm teşebbüsler brüt gelir ve ücretler üzerinden Bölgesel Hizmet Konseyleri Vergisi ödemektedir. Oranlar değişmektedir. Ancak sırasıyla yüzde 0.14 ve yüzde 0.35 civarındadır. Bunun üzerine KDV eklenmektedir. 1 Nisan 2000 tarihi itibariyle maaş bordrosu üzerinden yüzde 0.5 oranında Beceri Geliştirme Vergisi kesilmektedir. 1 Nisan 2001’de bu oran yüzde 1’e yükseltilecektir. Şu anda Güney Afrika’da sermaye gelirlerine vergi uygulanmamaktadır. Ancak 1 Nisan 2011’den itibaren bu tip kazançlara da vergi uygulanacaktır. Yabancılar yalnızca emlak ve Güney Afrika’daki şirket malları üzerinden vergi ödeyeceklerdir. Arsa ve binaların alım ve satımı için devir vergisi ödenmektedir (alıcı bir şirket ise bu oran yüzde 10’dur fakat KDV alınırsa bu orandan muaftır) Hisselerin devri ve tahsisi için yüzde 0.25 oranında damga vergisi alınmaktadır. Kira, hipotek gibi bazı sözleşmelerden de damga vergisi alınmaktadır.

Gümrük ve istihlak vergileri vardır. Zorunlu Çalışanlar Tazminat Garantisi ve işsizlik Sigortası Fonu primleri yatırılmaktadır ancak bunlar önemli miktarlar değildir. Başka sosyal güvenlik ödemeleri yoktur.

Tüketicinin Yapısı
41,4 milyon nüfusa sahip bulunan ülkede yaklaşık yüzde 15’lik kısmını oluşturan ve daha çok beyazlardan meydana gelen bir kitle yüksek bir gelir düzeyi ile refah içerisinde yaşamaktadır. Tüketim mallarının ve özellikle lüks tüketim mallarının büyük kısım bu gruba giren tüketiciler tarafından satın alınmaktadır. Nüfusun en az yarısı yoksulluk sınırları içerisinde bulunmaktadır.

Genel Değerlendirme
Güney Afrika Cumhuriyeti 1994’ten sonra ileriye dönük, kapsamlı bir ekonomik reformlar ve kalkınma programı başlatmıştır. Hedef ise atıl düzeni kaldırmak ve ekonominin çeşitli sektörlerini yeniden yapılandırmaktır. Birçok sektörlerde önemli reformlar gerçekleştirilmiş ve gerçekleştirilmeye devam etmektedir. Bankacılık, yatırım düzenlemeleri, sermaye piyasası, toplu konut, enerji, gelir dağılımı, telekomünikasyon, petrokimya, demir-çelik, yol, gemi taşımacılığı, maden, tarım gibi alanları kapsamaktadır.

Yabancı yatırım işlemleri serbestleştirilmiş ve basitleştirilmiş, birkaç istisna hariç ekonominin tüm sektörleri yabancı yatırıma açılmış ve teşvik politikaları geliştirilmiştir. Bunun sonucunda hem portföy hem de doğrudan yatırımlarda büyük artış kaydedilmiştir.

GAC-Türk ticareti son yıllarda sürekli bir artış göstermektedir. Fakat mevcut potansiyelin tümü kullanılmamaktadır. Her iki ülkenin de büyüyen ekonomisi birçok alanda birbirine tamamlamakta ve daha çok büyüme için önemli bir temel oluşturmaktadır.

Türk firmalarının gerek yatırım gerekse ihracat yoluyla GAC pazarına giriş yapması mümkün olup ihracat olanakları açısından pozitif sektörler: tekstil ve konfeksiyon, elektrikli ev aletleri, makineler, cam ve camdan eşyalardır. Ayrıca Türk şirketleri GAC yerel yönetimlerinin uyguladığı toplu konut projelerinde görev alabilirler.

Kaynak: igeme.org.tr